آزادسازی مدرک تحصیلی در رشتههای علوم پزشکی فرایندی حیاتی برای دانشآموختگانی است که قصد ادامه تحصیل یا اشتغال در خارج از کشور را دارند. دانشجویان دوره روزانه دانشگاههای دولتی به دلیل تحصیل رایگان، ملزم به خدمت در مراکز دولتی یا پرداخت هزینه آزادسازی مدرک پزشکی برای مهاجرت میشوند. اهمیت این موضوع از آنجا ناشی میشود که بدون آزادسازی، مدرک تحصیلی در گرو دانشگاه باقی میماند و امکان استفاده از آن در خارج از کشور وجود ندارد. در این مقاله، ضمن بررسی دقیق مفهوم آزادسازی مدرک و چرایی ضرورت آن، مراحل اداری آزادسازی مدرک پزشکی در ایران، مدارک لازم و هزینههای آزاد سازی مدارم را توضیح میدهیم.
آزادسازی مدرک چیست و چرا مهم است
آزادسازی مدرک به معنای ازاد کردن مدرکی است که تا زمان انجام تعهدات تعیینشده (معمولا خدمت در مراکز بهداشتی یا وزارت بهداشت) در گرو دانشگاه باقی میماند. دانشجویانی که در دوره روزانه دانشگاههای دولتی پذیرش میشوند، به دلیل استفاده از امکانات و تحصیل رایگان در خارج، به دولت تعهد خدمت میدهند. تا زمانی که این تعهد اجرا یا هزینه آن پرداخته نشود، دانشگاه مدرک فارغالتحصیلی آنها را آزاد نمیکند. اهمیت و ضرورت آزادسازی مدرک عبارتند از:
- با آزاد کردن مدرک، فارغالتحصیلان میتوانند برای پذیرش در دانشگاههای خارجی، تحصیل در خارج یا استخدام در کشورهای دیگر اقدام کنند.
- دریافت اصل مدرک و ریزنمرات برای امور اپلای، پذیرش تحصیلی، یا مهاجرت ضروری است؛ آزادسازی این امکان را فراهم میکند.
- آزادسازی مدرک، در واقع لغو تعهد خدمت به دولت است و عدم انجام آن میتواند در آینده مشکلات حقوقی ایجاد کند.
از سوی دیگر، معایب یا چالشهای این فرایند شامل موارد زیر است:
- پرداخت مبالغ بالا (گاهی صدها میلیون تومان) برای آزادسازی مدرک تحصیلی از مهمترین معایب است. این هزینه برای رشتههای علوم پزشکی بهطور قابل توجهی بالاتر از سایر رشتههاست.
- تاخیر در انجام مراحل اداری و نیاز به گرفتن استعلامهای مختلف باعث میشود آزادسازی مدرک معمولا چند ماه طول بکشد.
- ارائه مدارک مختلف هویتی، تحصیلی و مالی برای تکمیل پرونده، بار اداری فرایند را افزایش میدهد.
به همین دلایل، به متقاضیان توصیه میشود پیش از اقدام برای تحصیل پزشکی در خارج، با کارشناسان مهاجرتی مشورت کنند و مراحل را با دقت دنبال نمایند. برای دریافت مشاوره تخصصی و رایگان با کارشناسان موسسه مهاجرتی هما تماس بگیرید.
هزینه آزادسازی مدرک علوم پزشکی
طبق قوانین شرایط کار و تحصیل رشته های پزشکی و سلامت در ایران، افراد محصل در دانشگاه های دولتی، موظف به خدمت در مراکز دولتی هستند. در غیر از این صورت باید هزینه مبنی بر آزاد سازی مدارک پرداخت کنند.
سوال اصلی این است که آزادسازی مدرک پزشکی چقدر است، مبالغ اعلامشده در این مطلب هر سال امکان تغییر دارند.اصولا این مبالغ به ازای هر سال تحصیلی تعیین میشوند و در صورت تحصیل بیش از سقف تعهد (مثلاً سنوات اضافی) متقاضی باید مبالغ بیشتری پرداخت کند.
بر اساس بخشنامههای وزارت بهداشت، این مبالغ با توجه به هزینههای آموزشی و رفاهی رایگان دولت در طول تحصیل تعیین میشوند و معمولاً هر چند سال یک بار بهروزرسانی میشوند. به عنوان مثال، مبلغ ۳۰ میلیون تومان اعلام شده برای یک سال پزشکی عمومی (دانشآموختگان پس از ۱۳۹۱) ممکن است در سالهای بعد افزایش یابد. توصیه میشود برای اطلاع دقیق از هزینه آزادسازی مدرک علوم پزشکی و کسب ارقام دقیق و جدیدترین نرخ ارز، حتما به منابع رسمی و مشاوران متخصص مراجعه شود.
روند آزادسازی مدرک رشتههای پزشکی
روند اداری آزادسازی مدرک در رشتههای علوم پزشکی شامل چند گام اصلی است که به ترتیب انجام میشود:
تسویه حساب با دانشگاه
ابتدا متقاضی باید با مراجعه به قسمت مالی دانشگاه (صندوق رفاه یا دفتر آموزش) تمام بدهیهای احتمالی خود را تسویه کند و رسید پرداخت هرکدام را دریافت نماید. این مدارک در مراحل بعدی ارائه میشوند.
تشکیل پرونده در اداره تعهدات وزارت بهداشت
با مراجعه به اداره تعهدات و امور سربازی دانشگاه یا وزارت بهداشت، رسیدهای تسویه صندوق رفاه را ارائه کنید و فرایند تشکیل پرونده پرداخت وثیقه آغاز میشود.
پرداخت وثیقه (شخصی یا ملکی)
در این مرحله متقاضی باید مبلغ وثیقه مربوط به رشته و مقطع خود را تأمین نماید. دو روش وجود دارد:
- وثیقه نقدی: مبلغ مربوطه به حساب تعیینشده (معمولا در بانک ملی) واریز میشود. پس از افتتاح حساب و واریز وجه، مبلغ در آن حساب بلوکه (قفل) میشود تا تعهد متقاضی برقرار شود.
- وثیقه ملکی: اگر متقاضی ملکی معرفی کند، کارشناس حقوقی وزارت بهداشت و کارشناس رسمی دادگستری ملک را قیمتگذاری میکنند؛ پس از طی مراحل اداری، ارزش ملک بهعنوان وثیقه لحاظ میشود.
تأیید آزادسازی
پس از پرداخت کامل مبلغ وثیقه و قیمت آزادسازی مدرک علوم پزشکی، اداره حقوقی وزارت بهداشت با ارسال نامهای به دانشگاه محل تحصیل، آزادسازی مدرک را تأیید میکند. در نتیجه، ریزنمرات و اصل دانشنامه برای متقاضی آماده و تحویل داده میشود. معمولا تا دریافت نهایی مدرک رسمی ۱–۲ ماه زمان نیاز است.
تمام اقدامات فوق حتما باید مستند و با رسید انجام شود و بهتر است متقاضی با دقت مراحلی مانند اطلاعرسانی به اداره تعهدات بعد از پرداخت را پیگیری کند.
آزادسازی مدرک در مقاطع مختلف علوم پزشکی
هزینه آزادسازی مدرک تحصیلی در مقاطع مختلف بر اساس تاریخ فراغت از تحصیل متفاوت است. برای تحصیل رایگان در اروپا و مهاجرت این مرحله ضروری است. جدول زیر مقایسهای از هزینه و قیمت آزادسازی مدرک علوم پزشکی به ازای هر سال تحصیلی برای دانشآموختگان دوره روزانه ارائه میدهد:
مقطع و رشته | فارغالتحصیلان ۱۳۷۳–۱۳۹۰ (ریال) | فارغالتحصیلان ۱۳۹۱ به بعد (ریال) |
کاردانی علوم پزشکی | حدود ۳۵,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۴۰,۰۰۰,۰۰۰ |
کارشناسی علوم پزشکی | حدود ۴۲,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ |
کارشناسی ارشد علوم پزشکی | حدود ۱۱۷,۰۰۰,۰۰۰ | ۲۴۰,۰۰۰,۰۰۰ |
پزشکی عمومی (دکترای حرفهای) | حدود ۱۱۷,۰۰۰,۰۰۰ | ۳۰۰,۰۰۰,۰۰۰ |
دندانپزشکی (دکترای حرفهای) | حدود ۹۴,۰۰۰,۰۰۰ | ۳۴۰,۰۰۰,۰۰۰ |
داروسازی (دکترای حرفهای) | حدود ۸۴,۰۰۰,۰۰۰ | ۲۸۰,۰۰۰,۰۰۰ |
همانطور که مشاهده میشود، مبالغ آزادسازی برای دانشآموختگان پس از سال ۱۳۹۱ بهمراتب افزایش یافته است.
مقطع کاردانی علوم پزشکی
آزادسازی مدرک کاردانی (مانند بهداشت عمومی، هوشبری و اتاق عمل) برای ادامه تحصیل رایگان پزشکی در آلمان و تمام کشور الزامی است. اگر مقطع کاردانی را پس از سال ۱۳۹۱ به پایان رسانده باشید، هزینه آزادسازی به ازای هر سال تعهد حدود ۱۴۰ میلیون ریال است؛ برای قبل از آن این مبلغ حدود ۳۵ میلیون ریال بوده است. امکان جایگزینی پرداخت نقدی با وثیقه بانکی یا ملکی وجود دارد و در صورتی که سابقه بیمه داشته باشید، میتوانید مشمول معافیت شوید؛ دانشجویان شهریهپرداز نیازی به این مراحل ندارند.
مقطع کارشناسی علوم پزشکی
دانشآموختگان روزانه کارشناسی در رشتههایی مانند پرستاری، مامایی و علوم آزمایشگاهی برای تحصیل پزشکی در آلمان و سایر کشورها، موظفند برای آزادسازی مدرک پزشکی در ایران حدود ۱۵۰ میلیون ریال به ازای هر سال تحصیلی پس از سال ۱۳۹۱ بپردازند. قبل از آن هزینه آزادسازی مدرک پرستاری و سایر رشته های پیراپزشکی، مبلغ ۴۲ میلیون ریال بوده است. وثیقه بانکی معادل ۱,۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال در نظر گرفته شده و تسهیلات جایگزینی مانند سابقه بیمه و طرح مناطق محروم نیز وجود دارد؛ دانشجویان شهریهپرداز معاف هستند.
مقطع کارشناسی ارشد علوم پزشکی
برای فارغالتحصیلان کارشناسی ارشد در رشتههای علوم پزشکی (مانند بیوشیمی، اپیدمیولوژی و…)، هزینه آزادسازی پس از سال ۱۳۹۱ حدود ۲۴۰ میلیون ریال به ازای هر سال است، در حالی که پیش از آن مبلغ ۱۱۷ میلیون ریال بوده است. ضمانت بانکی برابر با ۱,۸۸۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال در نظر گرفته شده، و روشهایی مانند سابقه بیمه یا سهمیه مناطق محروم برای معافیت وجود دارد. برای ادامه تحصیل پزشکی در روسیه باید این مرحله را انجام دهید.
جدول مبلغ کارشناسی ارشد بر اساس سال فراغت از تحصیل
مقطع | قبل از ۱۳۹۱ | بعد از ۱۳۹۱ | ضمانت بانکی تقریبی |
کارشناسی ارشد علوم پزشکی | ۱۱۷,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۲۴۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۱,۸۸۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
مقطع دکترا پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی
هزینه آزادسازی مدرک دکتری پزشکی بیشتر و رشتههای دکتری حرفهای در علوم پزشکی هزینههای بالاتری دارند. در بیشتر مواقع، فارغالتحصیلان PhD نیز برای آزادسازی نیازمند وثیقه یا پرداخت نقدی مشابه هستند. جدول مبالغ آزاد سازی برای هزینه آزادسازی مدرک تخصص پزشکی را به خوبی نشان داده است:
رشته | قبل از ۱۳۹۱ | بعد از ۱۳۹۱ | وثیقه بانکی تقریبی |
پزشکی عمومی | ۱۱۷,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۳۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۲,۵۶۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
دندانپزشکی | ۹۴,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۳۴۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۲,۵۶۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
داروسازی | ۸۴,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۳۸۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال | ۲,۵۶۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال |
همچنین علاوه بر رشته های پزشکی هزینه آزادسازی مدرک در سایر رشته ها به شرح زیر است:
گروه رشته | کاردانی (ریال و هر ترم) | کارشناسی (ریال و هر ترم) |
علوم انسانی | 59,743,600 | 59,743,600 |
علوم پایه | 63,748,800 | 63,748,800 |
فنیمهندسی | 70,265,600 | 70,265,600 |
هنر | 86,096,800 | 86,096,800 |
آزادسازی مدرک بدون پرداخت هزینه ممکن است؟
برای تحصیل پزشکی در چین و تمام کشورها در شرایط خاصی میتوان مدرک تحصیلی علوم پزشکی را بدون پرداخت هزینه آزاد کرد یا از روشهای جایگزین استفاده نمود. این موارد عبارتند از:
- از کارافتادگی یا بیماریهای خاص: متقاضیانی که نتوانند خدمت تعهدی خود را به دلیل بیماری یا از کارافتادگی انجام دهند، با ارائه گواهی کمیسیون پزشکی میتوانند مدارک خود را بدون هزینه آزادسازی کنند
- بازنشستگی: افرادی که بازنشسته شده و حکم بازنشستگی دارند، معاف از پرداخت هزینه هستند.
- سابقه بیمه کافی: اگر سابقه بیمه متقاضی با مدت تعهد خدمت برابر باشد (یعنی معادل کاریابی داشته باشد)، با ارائه مدارک بیمه میتوان از پرداخت هزینه معاف شد.
- تحصیل در دوره غیرروزانه: دانشجویانی که در دوره شبانه یا پردیس خودگردان تحصیل کرده باشند (شهریهپرداز)، به دلیل پرداخت هزینه تحصیل، نیازی به پرداخت هزینه آزادسازی مدرک ندارند و در نتیجه برای تحصیل پزشکی در رومانی نیازی به این مرحله ندارند.
- وثیقه ملکی و ضمانت بانکی: به جای پرداخت نقدی، میتوان ضمانت ملکی یا بانکی ارائه کرد. برای وثیقه ملکی، ملک معرفی و توسط کارشناسان قیمتگذاری میشود. برای ضمانت بانکی، مطابق بخشنامه جدید وزارت بهداشت میتوان با معرفی حساب بانکی معتبر تا سقفهای اعلامشده (مانند ۲٫۵۶۰ میلیارد ریال برای پزشکی) مدرک را آزاد کرد.
- شرایط سهمیه یا طرح تعهد: در برخی موارد خاص (مانند سهمیه ایثارگران یا مناطق محروم) ممکن است شرایط معافیت تعریف شده باشد، که باید حسب هر مورد بررسی شود.
بنابراین، اگرچه روش معمول آزادسازی مدرک پرداخت هزینه است، اما در شرایط ذکرشده میتوان بدون پرداخت نقدی یا با روشهای جایگزین مدرک را دریافت کرد.
شرایط و مدارک لازم برای آزادسازی مدرک پزشکی
برای شروع فرایند آزادسازی مدرک علوم پزشکی باید مجموعهای از مدارک و الزامات فراهم شود. مدارک اصلی شامل موارد زیر است:
- مدارک شناسایی: اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی متقاضی.
- گواهی فارغالتحصیلی موقت: اصل و کپی مدرک موقت یا گواهی پایان تحصیلات از دانشگاه محل تحصیل.
- کارت پایان خدمت یا معافیت (آقایان): اصل و کپی کارت پایان خدمت یا معافیت دائم نظام وظیفه.
- رسید تسویهحساب: اصل و کپی رسیدهای تسویه صندوق رفاه دانشجویان و پرداخت هزینههای مرتبط با دانشگاه (مانند شهریه یا خوابگاه).
- فرم درخواست آزادسازی: فرم یا درخواست ویژه آزادسازی مدرک که توسط دانشگاه یا اداره تعهدات ارائه میشود (اغلب در سامانه امور دانشجویان قرار دارد).
- وثیقه یا ضمانت: در صورت پرداخت نقدی، اطلاعات حساب بانکی مربوط و فیش واریز. اگر از وثیقه ملکی استفاده میکنید، سند مالکیت و گزارش کارشناسی ملک (پس از ارزیابی)؛ اگر ضمانت بانکی ارائه میدهید، ضمانتنامه معتبر به نام وزارت بهداشت.
- سایر مدارک: در صورت تمایل به استفاده از روشهای معافیت (مانند سوابق بیمه، گواهی بیکاری، حکم بازنشستگی)، ارائه مستندات مربوط.
شرایط عمومی برای آزادسازی مدرک رشتههای پزشکی
علاوه بر مدارک فوق، متقاضی باید فارغالتحصیل باشد (تمامی واحدها را گذرانده باشد) و وضعیت نظام وظیفه خود را روشن کرده باشد. در صورت وجود بدهی یا عدم تسویه قبلی، ابتدا باید همه بدهیها با دانشگاه تسویه شود. همچنین باید فرم تعهد خدمت را تکمیل و امضا نماید.
توجه: فهرست دقیق مدارک ممکن است بسته به دانشگاه یا اداره مربوطه کمی متفاوت باشد؛ بنابراین پیش از مراجعه، بهتر است با واحد آموزش دانشگاه یا اداره تعهدات وزارت بهداشت هماهنگ شوید.
مراحل و نحوه پرداخت هزینه آزادسازی مدرک پزشکی
پس از تعیین مبلغ نهایی هزینه آزادسازی، متقاضی باید نسبت به پرداخت آن اقدام کند. مراحل معمول پرداخت عبارتند از:
- محاسبه مبلغ دقیق: ابتدا با واحد تعهدات دانشگاه یا وزارت بهداشت تماس بگیرید تا مبلغ دقیق براساس وضعیت تحصیلی شما اعلام شود. مبالغ اشارهشده در جدول بالا معمولاً مبالغ پایه هستند و ممکن است شامل جریمه سنوات اضافی یا تورم شوند.
- انتقال وجه: مبلغ اعلامشده را به حساب تعیینشده (معمولاً حساب ویژه وزارت بهداشت در بانک ملی یا سامانههای مالی دانشگاه) واریز کنید. در این مرحله باید رسید بانکی یا فیش واریز را دریافت نمایید. توصیه میشود مبلغ را یکجا واریز کرده و رسید را کاملاً حفظ کنید.
- ثبت در سامانه یا ارائه رسید: در صورت وجود سامانه اینترنتی (مانند سامانه سجاد وزارت علوم یا سامانه مشابه وزارت بهداشت)، اطلاعات پرداخت را در آن ثبت کنید. در غیر این صورت، رسید پرداخت را به همراه مدارک دیگر به اداره تعهدات ارائه دهید.
- پیگیری پرداخت: پس از پرداخت، باید به اداره تعهدات اطلاع دهید. اداره تعهدات پس از بررسی پرداخت، آزادسازی مدرک را به دانشگاه ابلاغ میکند. در برخی موارد، ممکن است نیاز به مکاتبه با دانشکده برای تحویل مدارک باشد.
- زمانبندی: معمولاً پس از تأیید پرداخت، یک تا دو ماه طول میکشد تا مدارک رسمی (دانشنامه و ریزنمرات) صادر و در اختیار متقاضی قرار گیرد. لذا اگر زمان محدودی برای اپلای دارید، از قبل برنامهریزی کنید.
اگر امکان پرداخت حضوری فراهم نیست، برخی دانشگاهها امکان واریز آنلاین یا کارتبهکارت را ارائه میدهند. در هر صورت، حتماً پیش از پرداخت از شماره حساب و اطلاعات دریافتی اطمینان حاصل کنید.
خدمات موسسه هما در زمینه آزادسازی مدرک علوم پزشکی
موسسه مهاجرتی هما با تیمی از کارشناسان تخصصی در حوزه مهاجرت تحصیلی و قوانین آموزش پزشکی، آماده ارائه خدمات مشاورهای به متقاضیان آزادسازی مدرک است. برخی از خدمات این موسسه عبارتند از:
- مشاوره تخصصی آزادسازی مدرک: راهنمایی گامبهگام مراحل اداری، تعیین هزینهها و مشورت در انتخاب روش مناسب (پرداخت نقدی یا وثیقه).
- مشاوره رایگان و حقوقی: ارائه مشاوره رایگان تلفنی یا حضوری در زمینه تعهدات آموزشی، حقوق دانشجو و روشهای معافیت.
- تکمیل مدارک و پیگیری اداری: کمک در جمعآوری مدارک لازم، ثبت درخواستها در سامانهها و پیگیریهای لازم با دانشگاه و وزارتخانه.
- راهنمای اپلای تحصیلی:مشاوره در اپلای دانشگاههای خارجی و نحوه ارائه مدارک ترجمهشده، با تاکید بر کمک در فرآیند دریافت ویزای تحصیلی و پذیرش.
این خدمات بهویژه برای ایرانیان داخل کشور طراحی شده و مشاوران هما با بهروزترین اطلاعات و ارتباطات خود میتوانند شانس موفقیت شما را افزایش دهند.
برای دریافت مشاوره تخصصی و رایگان در زمینه آزادسازی مدرک و اپلای تحصیلی، با کارشناسان هلدینگ مهاجرتی هما تماس بگیرید. همچنین از خدمات آنلاین موسسه ما نیز میتوانید بهره ببرید و سوالات خود را از طریق وبسایت یا شبکههای اجتماعی مطرح کنید.
سخن پایانی
آزادسازی مدرک تحصیلی علوم پزشکی فرایندی پیچیده اما قابل مدیریت است. در این مقاله سعی کردیم تمام ابعاد آن، از تعاریف اولیه تا جدول هزینهها و مراحل اجرایی، را بهطور کامل بررسی کنیم. نکته مهم این است که دانشآموختگان حتما همه مراحل را با دقت و اطلاعات صحیح طی کنند تا از هرگونه هزینه و تأخیر اضافی جلوگیری شود. در پایان، توصیه میشود برای حفظ حقوق خود و جلوگیری از بروز اشکال در انجام مراحل، حتما از مشاوره متخصصان استفاده کنید. کارشناسان مجرب هلدینگ هما آمادهاند تا شما را در این مسیر راهنمایی کنند. برای مشاوره تخصصی و رایگان با کارشناسان موسسه مهاجرتی هما تماس بگیرید و با خیالی آسوده مراحل را طی نمایید.
سوالات متداول درباره هزینه آزادسازی مدرک علوم پزشکی
هزینه آزادسازی مدرک پزشکی عمومی چقدر است؟
طبق بخشنامههای وزارت بهداشت، هزینه آزادسازی مدرک پزشکی عمومی (دکترای حرفهای) برای دانشآموختگان بعد از سال ۱۳۹۱ حدود ۳۰۰ میلیون ریال به ازای هر سال تعهد است. برای دانشآموختگان قبل از ۱۳۹۱ این مبلغ حدود ۱۱۷ میلیون ریال در سال تعیین شده است.
آیا میتوان مدرک علوم پزشکی را بدون پرداخت هزینه آزاد کرد؟
بله، در شرایط خاص امکان آزادسازی بدون پرداخت هزینه وجود دارد. بهعنوان مثال، در صورتی که متقاضی از کارافتاده باشد یا حکم بازنشستگی داشته باشد، میتواند با ارائه مدارک مربوطه مدرک خود را رایگان آزاد کند. همچنین ارائه سابقه بیمه کافی معادل طرح دو ساله میتواند منجر به معافیت از پرداخت هزینه شود.
مدارک لازم برای آزادسازی مدرک پزشکی چیست؟
مدارک اساسی شامل اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی، گواهی موقت فارغالتحصیلی (اصل و کپی)، کارت پایان خدمت یا معافیت (برای آقایان)، فیش واریز هزینه تسویهحساب دانشگاه و صندوق رفاه است.
آزادسازی مدرک پرستاری و پیراپزشکی چگونه انجام میشود؟
تمامی رشتههای زیرمجموعه علوم پزشکی (از جمله پرستاری، مامایی، اتاق عمل، علوم آزمایشگاهی و …) فرآیند آزادسازی یکسانی دارند.
فرایند آزادسازی مدرک چقدر زمان میبرد؟
پس از تکمیل تمام مدارک و پرداخت هزینههای مربوط، معمولا ۱ تا ۲ ماه زمان نیاز است تا دانشگاه و وزارت بهداشت مراحل اداری را انجام داده و اصل مدرک را تحویل دهند.