طبق دادههای رسمی اداره تجارت خارجی ترکیه، در پنج سال گذشته بیش از ۷۰۰۰ ایرانی در این کشور، شرکت ثبت کردهاند و حالا ایرانیها بعد از آلمان و روسیه، جزو سه ملیتی هستند که بیشترین تقاضای ثبت شرکت در ترکیه را داشتهاند. این روند فقط به دلایل مهاجرتی محدود نیست؛ بسیاری از ایرانیها برای دور زدن تحریمها، دریافت شماره مالیاتی، فعالیت اقتصادی رسمی یا راهاندازی کسبوکار بینالمللی وارد این فرآیند میشوند. از سال ۲۰۲۳ به بعد، دولت ترکیه برخی قوانین ثبت شرکت برای خارجیها را سادهتر کرده، اما همچنان چالشهایی مثل مالیات، حسابرسی و نیاز به مشاور حقوقی باقیست. در این مقاله بررسی میکنیم که چرا این موضوع برای ایرانیها مهم شده، چه مزایا و معایبی دارد، چه مدارکی لازم است، هزینهها دقیقاً چقدر است، شرایط اقامت چگونه است، قوانین جدید چه تغییراتی داشته و آیا این کار برای همه مناسب است یا نه. اگر به مهاجرت به ترکیه فکر میکنید، ثبت شرکت یکی از گزینههاییست که باید دربارهاش دقیق بدانید.
چرا ایرانیها به ثبت شرکت در ترکیه توجه دارند؟
در سالهای اخیر، تعداد ایرانیهایی که تصمیم گرفتهاند بهجای مهاجرت از طریق تحصیل یا خرید ملک، از راه ثبت شرکت در ترکیه وارد این کشور شوند، بهطور قابلتوجهی افزایش یافته است. دلیل این انتخاب، فقط به گرفتن اقامت یا مهاجرت سادهتر خلاصه نمیشود؛ بلکه برای خیلیها ثبت شرکت یک راهحل کاربردی برای شروع فعالیت اقتصادی، نقل و انتقال مالی بینالمللی، و ورود قانونی به بازارهای خارج از ایران بوده است.
مزایای ثبت شرکت در ترکیه
ثبت شرکت در ترکیه یک فرایند اداری برای آغاز فعالیتهای اقتصادی در سطح بینالمللی محسوب میشود. در این بخش، به بررسی مهمترین مزایای این اقدام از نگاه واقعبینانه میپردازیم.
دسترسی به بازارهای بینالمللی
برخلاف ایران، ترکیه با بسیاری از کشورها روابط تجاری فعالی دارد. ثبت شرکت در این کشور باعث میشود، بتوانید بدون محدودیتهای بینالمللی ایران، به بازارهای اروپا، آسیای میانه دسترسی داشته باشید. بسیاری از کسبوکارهای ایرانی، شرکت ترکیهای را بهعنوان پایگاهی برای صادرات، واردات، یا حتی فعالیتهای دیجیتال مارکتینگ بینالمللی انتخاب میکنند.
افتتاح حساب بانکی، اقامت کاری و فعالیت اقتصادی
پس از ثبت شرکت، امکان دریافت شماره مالیاتی، افتتاح حساب بانکی شرکتی و اخذ اقامت کاری برای مدیرعامل وجود دارد. این نوع اقامت، بر خلاف اقامت توریستی، اجازه کار و فعالیت اقتصادی رسمی میدهد. البته این اقامت نیاز به گزارش مالیاتی و تمدید سالانه دارد و صرفاً ثبت شرکت، بهتنهایی منجر به اقامت دائم یا شهروندی نمیشود؛ اما برای بسیاری از ایرانیها، یک نقطه شروع واقعی و قانونی محسوب میشود. برای سرمایهگذاری در ترکیه، ثبت شرکت نقطه شروع خوبی است.
معایب ثبت شرکت در ترکیه
ثبت شرکت در ترکیه با وجود مزایای زیاد، معایبی نیز دارد که باید به آنها توجه کرد. نخست، قوانین مالیاتی ترکیه نسبتاً پیچیده است و شرکتها موظف به پرداخت مالیاتهای مختلف و ارائه گزارشهای دقیق مالیاتی هستند که در صورت عدم رعایت، جریمههای سنگینی در پی خواهد داشت. دوم، فرآیند حسابرسی سالانه و رعایت مقررات مالیاتی برای بسیاری از افراد تازهکار چالشبرانگیز است. سوم، ساختار حقوقی و اداری ثبت شرکت برای افراد خارجی به دلیل تفاوتهای فرهنگی و زبانی، نیازمند آشنایی کامل و حمایت وکیل یا مشاور حقوقی است. در نهایت، برخی محدودیتها در حوزه فعالیتهای خاص و نیاز به سرمایه اولیه مشخص، میتواند مانعی برای برخی متقاضیان باشد.
هزینه ثبت شرکت در ترکیه
بررسی دقیق هزینههای ثبت شرکت در ترکیه کمک میکند تصمیم آگاهانهتری گرفته شود. هزینهها شامل هزینههای اولیه و هزینههای جاری است که در جدول زیر خلاصه شدهاند:
نوع هزینه | بازه هزینه (دلار آمریکا) | توضیحات |
حقالزحمه مشاور یا وکیل | ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ | وابسته به سطح خدمات و تجربه مشاور |
هزینه ثبت در اتاق بازرگانی | ۲۰۰ تا ۵۰۰ | هزینه رسمی ثبت شرکت |
ترجمه رسمی مدارک | ۱۰۰ تا ۲۰۰ | پاسپورت، اساسنامه و مدارک مرتبط |
اجاره دفتر کار یا آدرس رسمی | از ۲۰۰ ماهانه | با توجه به موقعیت و نوع دفتر |
هزینههای بیمه و مالیات | متغیر | وابسته به نوع فعالیت و تعداد کارکنان |
برای مثال، ثبت شرکت شخصی هزینهای بین ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ دلار دارد، در حالی که شرکتهای با مسئولیت محدود ممکن است هزینه بیشتری داشته باشند.
مقایسه هزینهها با سایر روشهای مهاجرتی
ثبت شرکت ترکیه برای ایرانیان، گزینهای کاربردی برای شروع یک کسبوکار قانونی و مستقل در خارج از کشور است. این روش فقط مخصوص بازرگانان بزرگ یا برندهای بینالمللی نیست؛ حتی با یک سرمایه متوسط و یک ایده ساده هم میتوان فعالیت اقتصادی را آغاز کرد و اقامت قانونی گرفت.
در کنار ثبت شرکت، گزینههایی مثل خرید ملک در ترکیه هم وجود دارد که بیشتر مناسب کسانیست که به دنبال سرمایهگذاری بلندمدت یا سکونت دائمی هستند.
مهاجرت تحصیلی به ترکیه برای کسانی کاربرد دارد که به دنبال ادامه تحصیل، زندگی دانشجویی و مدرک معتبر هستند. اما در این روش، اجازه کار رسمی محدود است و هزینههای سالانه هم بیشتر است.
اگر اولویت، استخدام در یک شرکت ترک یا بینالمللی باشد، مهاجرت کاری ترکیه انتخاب مناسبی است. هرچند پیدا کردن پیشنهاد شغلی معتبر و دریافت ویزای کاری میتواند زمانبر و رقابتی باشد.
البته هستند افرادی که شرایطشان باعث میشود به پناهندگی ترکیه فکر کنند؛ روشی که پیچیدگیهای خاص خودش را دارد و محدودیتهایی برای فعالیت اقتصادی ایجاد میکند.
ثبت شرکت میتواند راهی باشد برای ایجاد استقلال کاری و زندگی قانونی در ترکیه، اما انتخاب نهایی باید با توجه به شرایط شخصی، توانایی مالی و اهداف آینده انجام شود.
مقایسه هزینهها با سایر روشهای مهاجرتی در ترکیه
روش مهاجرتی | هزینه تقریبی (دلار آمریکا) | توضیحات |
ثبت شرکت در ترکیه | ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ | شامل هزینههای ثبت، مشاور، دفتر و مدارک |
خرید ملک در ترکیه | حداقل 20۰,۰۰۰ | برای اخذ اقامت با حداقل ارزش ملک |
مهاجرت تحصیلی به ترکیه | ۵۰۰۰ تا ۱۰,۰۰۰ | هزینههای دانشگاه، زندگی و مدارک |
مهاجرت کاری به ترکیه | متغیر، ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ | وابسته به نوع قرارداد کاری و مدارک |
انواع ساختارهای شرکتی در ترکیه
در ترکیه، ثبت شرکت با توجه به نوع فعالیت و اهداف تجاری، در قالب ساختارهای مختلف انجام میشود. آشنایی با ویژگیها و الزامات هر نوع شرکت، به انتخاب بهترین گزینه کمک میکند. انواع ساختارها را در این بخش با هم بررسی میکنیم:
شرکت شخصی
شرکت شخصی یکی از سادهترین و سریعترین روشهای ثبت شرکت در ترکیه است. این نوع شرکت مناسب کسبوکارهای کوچک و فردی است که مالکیت و مدیریت آن به یک نفر تعلق دارد. برای مثال، یک طراح گرافیک یا مشاور مستقل میتواند با ثبت شرکت شخصی، فعالیتهای خود را رسمی کند و از مزایای دریافت شماره مالیاتی و افتتاح حساب بانکی بهرهمند شود. مسئولیتهای مالی و حقوقی در این ساختار به صورت کامل بر عهده مالک است. از طرفی دیگر، هزینههای ثبت شرکت شخصی پایینتر است و مدارک کمتری نیاز دارد، اما این نوع شرکت برای جذب سرمایهگذار یا گسترش فعالیتهای بزرگ مناسب نیست.
شرکتهای با مسئولیت محدود، سهامی خاص و سایر ساختارها
شرکتهای با مسئولیت محدود (Ltd) و سهامی خاص (A.Ş) از رایجترین انواع شرکتها در ترکیه هستند که برای کسبوکارهای متوسط و بزرگ مناسبترند. مثلاً یک تولیدکننده پوشاک یا یک شرکت صادرات و واردات با ثبت شرکت با مسئولیت محدود میتواند مسئولیت مالی شرکا را محدود کرده و ساختار مدیریتی سادهتری داشته باشد. شرکت سهامی خاص برای فعالیتهای بزرگتر با سرمایه و تعداد شرکای بیشتر استفاده میشود؛ مانند شرکتهای صنعتی یا فناوری که نیاز به جذب سرمایه بالا و تقسیم سهام دارند. انتخاب ساختار مناسب بستگی به نوع فعالیت، میزان سرمایه و اهداف توسعهای کسبوکار دارد و مشاوره تخصصی در این زمینه پیشنهاد میشود.
شرایط ثبت شرکت در ترکیه برای ایرانیان
ثبت شرکت در ترکیه، بدون نیاز به اقامت یا سرمایهگذاری سنگین، امکانپذیر است. این شرایط به شرح زیر است:
- حداقل یک شریک ایرانی یا خارجی (نیاز به اقامت ترکیه ندارد)
- ارائه یک آدرس قانونی معتبر برای شرکت (میتواند اجارهای باشد)
- تعیین یک مدیر شرکت (میتواند خودِ شریک باشد)
- تعیین موضوع فعالیت اقتصادی شرکت (بر اساس کدهای فعالیت رسمی ترکیه)
- ارائه سرمایه اولیه
- برای شرکت با مسئولیت محدود (LTD): حداقل 10٬000 لیر ترکیه
- برای شرکت سهامی خاص (A.Ş): حداقل 50٬000 لیر ترکیه
(در ابتدا نیازی به واریز کامل این مبلغ به حساب شرکت نیست، فقط درج آن در اساسنامه کافیست)
- داشتن شماره مالیاتی شخصی (ورگی نوماراسی)
- نداشتن سوءسابقه کیفری در ترکیه یا ممنوعیتهای قانونی خاص (برای امضای رسمی)
ثبت شرکت در ترکیه فرایندی چند مرحلهای است که باید با دقت و رعایت قوانین انجام شود تا کسبوکار بتواند به صورت رسمی و قانونی فعالیت کند. در این بخش، مدارک مورد نیاز و گامهای اصلی این فرایند را به صورت کامل بررسی میکنیم.
مدارک لازم برای ثبت شرکت در ترکیه
برای ثبت شرکت در ترکیه، تهیه مدارک مشخصی ضروری است که شامل موارد زیر میشود:
- پاسپورت معتبر هر شریک (با حداقل ۶ ماه اعتبار)
- دو قطعه عکس پرسنلی رنگی با پسزمینه سفید
- چند نام پیشنهادی برای شرکت (به زبان ترکی یا لاتین مرتبط با فعالیت شرکت)
- تعیین درصد سهام هر شریک
- تعیین نشانی رسمی شرکت (به همراه کپی قرارداد اجاره یا سند رسمی)
- ترجمه رسمی مدارک هویتی شرکا به زبان ترکی (تأیید شده توسط دفتر نوتر)
- فرم امضای رسمی مدیرعامل (امضا سرکه یا İmza Sirküleri)
- معرفی یک حسابدار رسمی ترک (محاسب معتمد) برای امور مالیاتی
- شماره مالیاتی از اداره مالیات برای شرکا
- تهیه اساسنامه رسمی شرکت (با جزئیات سهام، مدیریت، زمینه فعالیت و سرمایه)
- مجوزهای لازم در صورت فعالیت در حوزههای خاص (مانند واردات، صادرات یا خدمات خاص)
برای مثال، اگر فردی بخواهد شرکت صادراتی ثبت کند، باید علاوه بر مدارک عمومی، مجوزهای صادراتی مربوطه را نیز ارائه دهد.
گامبهگام ثبت شرکت
فرایند ثبت شرکت در ترکیه شامل مراحل زیر است:
- دریافت شماره مالیاتی: اولین گام دریافت شماره مالیاتی از اداره مالیات ترکیه است که برای تمامی فعالیتهای اقتصادی الزامی است.
- تهیه و تنظیم مدارک: شامل تنظیم اساسنامه و تکمیل فرمهای ثبت شرکت.
- ثبت در اتاق بازرگانی: ارائه مدارک به اتاق بازرگانی محل فعالیت برای ثبت رسمی شرکت.
- افتتاح حساب بانکی: باز کردن حساب بانکی به نام شرکت برای انجام تراکنشهای مالی و واریز سرمایه اولیه.
- ثبت نام مالیاتی و بیمه کارکنان: ثبت شرکت در اداره مالیات و تامین اجتماعی برای پرداخت مالیاتها و بیمههای قانونی.
برای نمونه، یک سرمایهگذار ایرانی که قصد ثبت شرکت در حوزه فناوری اطلاعات را دارد، پس از دریافت شماره مالیاتی، باید اساسنامهای متناسب با فعالیتهای فناوری تنظیم و به اتاق بازرگانی ارائه کند، سپس حساب بانکی افتتاح نماید تا فعالیت رسمی خود را آغاز کند.
با توجه به قوانین جدید ثبت شرکت در ترکیه، دقت در رعایت هر یک از این مراحل و تهیه مدارک کامل اهمیت بالایی دارد تا روند ثبت بدون مشکل پیش رود.
قوانین جدید ثبت شرکت در ترکیه
قوانین جدید ثبت شرکت در ترکیه با هدف سادهتر کردن روند اداری و افزایش شفافیت بهروز شدهاند. از جمله تغییرات مهم میتوان به کاهش مدارک مورد نیاز اشاره کرد، بخش زیادی از فرایند به صورت دیجیتال و آنلاین انجام میشود. برای مثال، به جای ارائه اصل کارت ملی یا پاسپورت، نسخه اسکن شده مدارک قابل قبول است و ارائه نسخه دیجیتال قرارداد اجاره که توسط دفتر اسناد رسمی تایید شده، کافی است. همچنین نیازی به واریز کامل سرمایه اولیه در ابتدا نیست و تنها تعهد به تامین آن کفایت میکند. این تغییرات باعث شده روند ثبت شرکت سریعتر، کمهزینهتر و سادهتر شود و مراجعه حضوری به ادارات به حداقل برسد.
ثبت شرکت در شهرها و مناطق ویژه ترکیه
ثبت شرکت در ترکیه صرفاً به استانبول یا مناطق مرکزی محدود نمیشود. شهرها و مناطق ویژهای مانند وان و مناطق آزاد نیز فرصتهای اقتصادی خاص خود را دارند که میتواند برای سرمایهگذاران ایرانی بسیار جذاب باشد.
ثبت شرکت در وان ترکیه
وان به دلیل نزدیکی به ایران، زمان و هزینههای حملونقل را کاهش میدهد و همین امر باعث شده بسیاری از ایرانیان ثبت شرکت خود را در این شهر انجام دهند. هزینههای ثبت شرکت در وان ۲۰ تا ۳۰ درصد کمتر از استانبول است و هزینه اجاره دفتر نیز به طور میانگین ماهانه حدود ۱۵۰ تا ۲۵۰ دلار است. این کاهش هزینهها برای کسبوکارهای کوچک و متوسط بسیار جذاب است. بنابراین، با توجه به نزدیکی به مرز ایران و ارتباط با بازارهای منطقه، وان یکی از نقاط قابلتوجه برای شروع کار در ترکیه است.
ثبت شرکت در مناطق آزاد ترکیه
مناطق آزاد ترکیه شامل مناطق صنعتی و تجاریای هستند که در آنها شرکتها از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، مالیات واردات و صادرات معاف میشوند. این معافیتها باعث کاهش چشمگیر هزینههای عملیاتی شرکتها میشود. علاوه بر این، قوانین در این مناطق تسهیل شده و فرایندهای اداری برای واردات و صادرات سادهتر است. برای مثال، شرکتهایی که در مناطق آزاد فعالیت میکنند، میتوانند کالاهای خود را بدون نیاز به پرداخت گمرک به کشورهای اروپایی و خاورمیانه صادر کنند. این مزایا، ثبت شرکت در مناطق آزاد را برای سرمایهگذاران بینالمللی و ایرانیها بسیار جذاب کرده است.
اقامت و شهروندی ترکیه با ثبت شرکت
یکی از مهمترین انگیزههای ثبت شرکت در ترکیه برای بسیاری از متقاضیان، امکان دریافت اقامت قانونی است. اگرچه صرف ثبت شرکت بهتنهایی منجر به دریافت شهروندی نمیشود، اما امکان دریافت اقامت کاری یا اقامت موقت را ایجاد میکند و در صورت تداوم فعالیت اقتصادی، میتواند به اقامت بلندمدت یا حتی درخواست شهروندی ختم شود.
دریافت اقامت از طریق ثبت شرکت در ترکیه
متقاضی با ثبت شرکت در ترکیه، میتواند بهعنوان مدیرعامل یا سهامدار، درخواست اقامت کاری یکساله ارائه دهد. این اقامت، پس از ارزیابی فعالیت واقعی شرکت و پرداخت بهموقع مالیاتها، قابل تمدید است. از جمله شرایط مهم، فعال بودن شرکت، داشتن گردش مالی، و ارائه بیمه برای کارکنان (شامل خود فرد متقاضی) است. در صورت رعایت این موارد، فرد میتواند اقامت خود را هر سال تمدید کند.
مراحل و شرایط دریافت اقامت از طریق ثبت شرکت در ترکیه
مرحله | توضیحات |
ثبت شرکت | تکمیل فرآیند حقوقی و مالیاتی شرکت |
اخذ شماره مالیاتی شخصی | برای آغاز فرآیند اقامت ضروری است |
درخواست مجوز کار | بهعنوان مدیر یا سهامدار شرکت |
صدور کارت اقامت کاری | با اعتبار یکساله، قابل تمدید |
تمدید اقامت | منوط به ادامه فعالیت شرکت و پرداخت بیمه و مالیات |
نکات مهم:
- اقامت از طریق ثبت شرکت ابتدا یکساله است و در صورت فعالیت واقعی شرکت، قابل تمدید خواهد بود.
- صرف ثبت شرکت، تضمینی برای اقامت یا شهروندی نیست؛ فعالیت اقتصادی واقعی و گردش مالی مؤثر مورد بررسی قرار میگیرد.
- داشتن دفتر واقعی و ارائه گزارشهای مالی دقیق از الزامات تمدید اقامت است.
آیا ثبت شرکت منجر به دریافت شهروندی میشود؟
حتی اگر ثبت شرکت بهتنهایی به دریافت شهروندی ترکیه منجر نشود، اما در برخی شرایط خاص، میتواند زمینهساز آن باشد. بر اساس قوانین جاری، شهروندی ترکیه بیشتر به سرمایهگذارانی اعطا میشود که یا ملک به ارزش حداقل ۴۰۰ هزار دلار آمریکا خریداری کردهاند یا در چارچوب سرمایهگذاری مستقیم (FDI) فعالیت اقتصادی قابل توجهی در ترکیه داشته باشند.
اگر شرکتی ثبت شده، به صورت فعال باقی بماند، نیروی کار ترک استخدام کند، مالیات پرداخت نماید و گردش مالی مشخصی داشته باشد، مالک یا مدیر شرکت پس از چند سال میتواند درخواست اقامت بلندمدت یا شهروندی کند. البته این روند به عوامل مختلفی از جمله میزان سرمایهگذاری، نوع فعالیت اقتصادی و سوابق مالیاتی شرکت وابسته است.
در شرایط خاص، ثبت شرکت میتواند به گرفتن پاسپورت ترکیه یا شهروندی ترکیه منجر شود. اما این نتیجه، حاصل استمرار فعالیت اقتصادی، شفافیت مالی و اثبات نقش مؤثر فرد در اقتصاد ترکیه است، نه صرفاً اقدام اولیه ثبت شرکت.
نقش وکیل، مشاور مالی و حسابدار در ثبت شرکت در ترکیه
ثبت شرکت در ترکیه در سالهای اخیر با تغییرات قابل توجهی در قوانین و مقررات همراه بوده است که پیچیدگیهای فرایند ثبت و مدیریت شرکت را افزایش داده است. طبق قوانین جدید ثبت شرکت در ترکیه، نیاز به رعایت دقیق مراحل اداری، ارائه مدارک بهروز و پیروی از قوانین مالیاتی و تجاری الزامی است. این قوانین شامل مقررات سختگیرانهتر درباره شفافیت مالی، گزارشدهی دقیق و رعایت قوانین اداره مهاجرت ترکیه میشود که در صورت عدم توجه، میتواند منجر به تعویق یا رد درخواستها شود.
در این شرایط، همکاری با وکیل متخصص و مشاور مالی اهمیت دوچندانی پیدا میکند. وکیل مهاجرت به ترکیه با تسلط بر قوانین جاری، میتواند روند ثبت شرکت و اخذ مجوزهای لازم را با دقت و سرعت بیشتری مدیریت کند و از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری نماید. مشاور مالی و حسابدار نیز مسئولیت تطبیق فعالیتهای مالی شرکت با قوانین مالیاتی را بر عهده دارد و در تهیه گزارشهای شفاف و قابل قبول به اداره مالیات نقش مهمی ایفا میکند.
با توجه به این پیچیدگیها و تغییرات مداوم قوانین، در برخی موارد، همکاری با وکیل مهاجرت به ترکیه به صرفهتر و مطمئنتر است. علاوه براین توجه به قوانین اداره مهاجرت ترکیه در این فرایند ضروریست تا مراحل دریافت اقامت و حفظ وضعیت قانونی شرکت بدون مشکل طی شود.
رعایت دقیق این مقررات نه تنها تضمینکننده موفقیت کسبوکار است، بلکه از تحمیل هزینههای اضافی و توقف فعالیتهای اقتصادی جلوگیری میکند.